ดร.สันติธาร แนะการ Remake คือการยังเป็นตัวของตัวเองอยู่ แต่ปรับใหม่ให้มากพอจนเป็นคนใหม่ที่ดีกว่าเดิม และสถาบันการศึกษาก็มีส่วนสำคัญที่จะช่วยคนให้ remake ตัวเองให้ไปสู่โลกใหม่ได้

เมื่อวันที่ 24 พ.ย. 2564 มหาวิทยาลัยรามคำแหงจัดงานบรรยายพิเศษเนื่องในโอกาสครบการ 50 ปีแห่งการสถาปนา มหาวิทยาลัยรามคำแหง โดยเป็นการบรรยายจาก ดร.สันติธาร เสถียรไทย ผู้เขียนหนังสือ The Great Remake สู่โลกใหม่หลังโควิด-19 ปัจจุบันเป็นประธานทีมเศรษฐกิจและกรรมการผู้จัดการใหญ่ของบริษัท Sea Group (บริษัทแม่ Garena, Shopee และ SeaMoney) ประเทศสิงคโปร์ ในช่วงแรกของการเสวนา ผู้เขียนหนังสือ The Great Remake ได้เน้นย้ำถึง 3 Re ที่สำคัญ คือ Rethink Reimagine และ Remake เพื่อเป็นการเตรียมความรู้สู่การเปลี่ยนแปลงที่กำลังเกิดขึ้นหลังยุคโควิด-19

Re แรก Rethink ชวนคิดใหม่
ชวนคิดใหม่ผ่าน 6Ds กับสิ่งที่เกิดขึ้นในช่วงโควิด-19

1) De-globalisation หรือ โลกาภิวัฒน์เสื่อมถอย สิ่งที่ขาดหายคือการเดินทางทั่วโลก

2) Divided ความเหลื่อมล้ำ ภาคการท่องเที่ยวกระทบหนัก กลุ่ม SMEs กระทบหนักกว่าค่าเฉลี่ย

3) Debt หนี้ภาคครัวเรือนที่เป็นข้อกังวลสำคัญ

4) Degradation of Environment คลื่นเศรษฐกิจสีเขียว ทั้งจากนักลงทุน จากรัฐบาล และจากผู้บริโภค

5) Divergence ขั้วอำนาจเศรษฐกิจเปลี่ยนไป

6) Digitalisation การเข้าสู่โลกดิจิทัล 6 ประเทศในอาเซียนมี digital consumer หรือผู้บริโภคทางดิจิทัลเพิ่มขึ้น 70 ล้านคนในช่วงโควิด ประสบการณ์หรือ experience บนโลกออนไลน์เปลี่ยนไปโดยเฉพาะบนเว็บขายของออนไลน์

Reimagine จินตนาการใหม่ผ่าน 4 ทักษะ

4 ทักษะที่จะมีความสำคัญคือ 1) Digital skills ทักษะดิจิทัล 2) Creativity บ่อยครั้งจะเกิดขึ้นจะการมองสิ่งเดิมในมุมที่ต่างออกไป 3) Growth mindset มุมมองที่คิดว่าเรานั้นดีได้กว่าเดิม พัฒนาตัวเองได้เรื่อย ๆ รักที่จะพัฒนา เป็นสิ่งที่ต้องเรียนรู้ตลอดชีวิต 4) Leadership ความเป็นผู้นำ

นอกจากนี้หากมองจากมุม supply นั้น ดร.สันติธารได้ตั้งข้อสังเกตว่าผู้ให้การศึกษา มีการเปลี่ยนแปลงไปมาก โดยเฉพาะการเรียนออนไลน์ รวมถึงเทคโนโลยีการศึกษา อาทิ ปัญญาประดิษฐ์ หรือ AI ในเนื้อหาการเรียนที่จะมีการเลือกเนื้อหาให้อัตโนมัติจากสิ่งที่ผู้เรียนเลือกมาก่อน อย่างใน Netflix ที่มีการเลือกวีดิโอที่คาดว่าคนดูจะสนใจ รวมถึงคำว่า Anytime Anywhere for everyone ที่สามารถเรียนจากที่ไหนก็ได้ หลายมหาวิทยาลัย ทั้งในไทยและต่างประเทศ เปิดออนไลน์ทั้งแบบฟรี หรือ แบบจ่ายเงินที่ค่าคอร์สถูกลง แพลตฟอร์มออนไลน์ที่มาสอนที่สอนในเรื่องต่าง ๆ ก็มีเพิ่มขึ้น เช่น Masterclass เป็นต้น

Remake ในสถาบันการศึกษา ผ่านตัวย่อ S.A.F.E

ดร.สันติธารได้บรรยายถึงการ Remake ในสถาบันการศึกษาโดยการเปิดพื้นที่ในมหาวิทยาลัยผ่าน 4 คำ ได้แก่ 1) Soul – เป็นพื้นที่การค้นหาตนเอง 2) Accepting diversity พื้นที่แห่งความหลากหลาย เปิดวิชาที่มีความเป็นสหวิทยาการมากยิ่งขึ้น หลากวิชา หลายวัฒนธรรม จะทำให้เกิดความคิดสร้างสรรค์มากยิ่งขึ้น 3) Empathy พื้นที่แห่งการเข้าอกเข้าใจกัน เห็นต่างกันได้ เพื่อจะเป็นพื้นที่ที่ให้คนพูดคุยกันเพื่อทำความเข้าใจกันมากขึ้น และสุดท้ายคือ 4) Failure พื้นที่ที่ลองได้-ล้มได้ การลองก่อน เจ๊งได้

เมื่อนำตัวอักษรตัวแรกของทั้ง 4 คำมารวมกันจะเป็นคำว่า SAFE หมายถึงการใช้มหาวิทยาลัยเป็น Safe place หรือเป็นพื้นที่ปลอดภัยในการค้นหาตัวเอง อยู่กับคนที่แตกต่าง กับคนที่เข้าอกเข้าใจ สิ่งนี้เป็นสิ่งที่มหาวิทยาลัยให้ได้

ดังนั้นแล้ว Remake คือการยังเป็นตัวของตัวเองอยู่ ยังเป็นคนเก่าอยู่แต่ปรับใหม่ปรับมากพอจนเป็นคนใหม่ disrupt ตัวเอง เป็น version ใหม่ที่ดีกว่าเดิม และสถาบันการศึกษาก็มีส่วนสำคัญที่จะช่วยคนให้ remake ตัวเองให้ไปสู่โลกใหม่ได้

สหวิทยาการ-ประสบการณ์จริง-เรียนรู้การล้มเหลว เตรียมความพร้อมในระดับมหาวิทยาลัย

นอกจากการเสริมกรอบคิดเรื่องการเรียนรู้ตลอดชีวิตแล้ว ดร.สันติธารมองว่า 3 สิ่งที่มหาวิทยาลัยจะเพิ่มให้กับนักศึกษาได้ คือ 1) Interdisciplinary หรือการเรียนรู้แบบสหวิทยาการมากขึ้น เขียนหนังสือและในมุมที่เป็นบริษัทด้วยคือ การหาคนที่มีความรู้ที่ผสมผสานได้หลายสาขา อยากได้คนที่เก่งทั้ง creative ทั้ง design ทั้ง data ทั้งธุรกิจที่อยู่ในคนเดียวซึ่งหายากมาก เนื่องจากจะสามารถในการปรับตัว จะเก่งในการปรับตัว 2) ประสบการณ์การทำงาน ในสิงคโปร์ทำ Sandbox รับเป็นพนักงานตั้งแต่ระดับปริญญาตรี การออกไปทำงานจริงมีประโยชน์มาก ทักษะอะไรที่ใช้ได้ ทักษะอะไรที่ต้องเสริมก่อนต้องออกไปทำงานเต็มตัว 3) ทักษะด้านความล้มเหลว การไม่คุ้นกับความล้มเหลว ทำให้เสียความมั่นใจ เสียศักยภาพ ถ้ารู้จักฝึกตรงนี้ รู้จักล้มเหลว รู้จักผิดพลาด ตั้งแต่ระดับมหาวิทยาลัยที่ยังเป็น Safe space ที่ไม่ต้องกลัวว่าจะเป็นตราบาป

อาจารย์ช่วยเพิ่ม Growth mindset ให้ผู้เรียนได้

ดร.สันติธารให้คำแนะนำสำหรับการอาจารย์ในการเพิ่ม Growth Mindset โดยจะมี 2 กลุ่มที่ไม่มี growth mindset กลุ่มแรกคือกลุ่มที่ขาดความมั่นใจในตัวเองมาก ๆ ที่คิดว่าตนเองมีความสามารถแค่นี้ กลุ่มนี้ต้องสร้าง confident ให้หาตัวตนให้เจอ ที่ตัวเองถนัดที่ชอบที่ใช่ อีกกลุ่มคือ คนที่มีทัศนคติของการเป็นผู้ชนะมากเกินไป เรียนเก่ง ประสบความสำเร็จหมด คนแบบนี้ก็จะไม่อยากไปเป็นที่โหล่ คนแบบนี้ก็ต้องถูกผลักออกจาก comfort zone ไปทำสิ่งที่ไม่ถนัดบ้าง